Artificiële Algemene Intelligentie (AGI) is bijzonder indrukwekkend. Voor het eerst in de menselijke geschiedenis beheerst niet alleen de mens, maar ook de computer taal en kunst. Meer nog, het blijkt dat deze AGI-computers in veel talenten die voorbehouden waren voor de mens, beter zijn in de uitvoering. Waar we voorheen dachten dat computers vooral goed waren in repetitieve taken, blijkt nu dat ze ook in creatieve taken uitblinken.
Velen kijken met fascinatie, maar ook met enige angst, naar deze nieuwe ontwikkeling. Want wat AI kan en doet, raakt ons in de kern van ons bestaan. Wie zijn wij en wat betekenen we in deze wereld? Veel mensen halen betekenis en identiteit uit leren en kunde. Wanneer blijkt dat AI in één klap een levenslange leerweg kan vervangen, vervalt een deel van die betekenis. Dit kan leiden tot ontreddering.
Anno 2024 staat AGI nog maar in de kinderschoenen. AGI vervangt de mens vooralsnog niet. Hoewel de voortekenen duidelijk zijn, is Artificiële Intelligentie nog steeds een prachtig hulpmiddel. Hoewel het reeds raakt aan velen die bepaalde skills hebben ontwikkeld, is het ook voor velen bevrijdend omdat bepaalde barrières kunnen worden doorbroken. Artificiële Intelligentie is als een bril voor de hersenen: een fantastische leertool die je helpt bepaalde zaken beter te begrijpen en uitleg kan verschaffen waar je voorheen een dure expert voor nodig had.
Maar vandaag is AI misschien een goed hulpmiddel, binnenkort is het wellicht geen hulpmiddel meer, maar een totalitair systeem dat niet empowered, maar overpowered. Wie zal nog moeten tekenen, coderen, schrijven, waarnemen, denken… als AI het sneller, beter en veel efficiënter kan doen? Geef nog eens robots AI-capaciteiten en er blijft nog bitter weinig over voor de mens.
Wat is de sweetspot? Een AI die ons empowered of overpowered? Ik hoop u en ik empowerment kiezen.
Ik zou daarom zeker niet willen pleiten tegen AI, maar ik wil een dringende oproep doen naar de politiek en de staat om grondig na te denken over de implicaties van AI, met een aantal filosofische vraagstukken als uitgangspunten. Eén van deze centrale vraagstukken moet zijn: hoe passen wij mensen in dit geheel?
Een ander vraagstuk moet zijn: wie heeft de controle over deze AI-systemen? Het is één ding om een nuttig softwarestukje aan te bieden, maar iets anders om een AI-systeem met bijna goddelijke krachten te beheren. Wie mag dat? We moeten niet vergeten dat AI er enkel is kunnen komen door de cumulatieve kennis van onze gehele geschiedenis, door cumulatieve en creatieve uitingen in vele boeken, poëzie, kunst, teksten en code, geschreven door alle mensen, en door iedereen die online zijn of haar content heeft gepost.
Daarom zou ik in deze open brief willen pleiten dat wij, de mensen vertegenwoordigd door de overheid, een dringende investering maken om een AI-systeem te bouwen voor onze bevolking. Deze AI moet niet alleen burgers empoweren, maar ook beschermen tegen externe AI, op zodanige wijze dat we als mens ons kunnen blijven ontwikkelen en een diepere cohesie onderling kunnen vinden.
Ik begrijp dat de overheid dit niet als haar taak beschouwt, maar indien dit overgelaten wordt aan ondernemingen, aan de Elon Musks van deze wereld, dan kan AGI, laat staan ASI (Artificiële Superintelligentie), door deze personen worden gecontroleerd. Dit is te veel macht in handen van te weinig individuen met géén check of balance.
Onno Timmerman
IT-filosoof en zaakvoerder van Code-on